Không gian khảo cổ học Bình Phước được thể hiện tại phòng trưng bày “Bình Phước tiềm năng, quá trình hình thành và phát triển” của Bảo tàng tỉnh. Trong không gian này, Bảo tàng tỉnh trưng bày những hiện vật như rìu đá, bàn mài, trang sức, mảnh gốm, đàn đá, trống đồng, cục dọi… Đây là đặc điểm nổi bật của khảo cổ học Bình Phước.
Trong nội dung trưng bày về khảo cổ học, Bảo tàng tỉnh đã cung cấp đến khách tham quan các thông tin bằng các hình ảnh, hiện vật và tài liệu về hệ thống Thành đất hình tròn, di chỉ Bãi Tiên, đàn đá và trống đồng trên địa bàn tỉnh Bình Phước.
Không gian trưng bày Trống đồng Long Hưng
Thành đất đắp hình tròn được phát hiện bởi nhà khảo cổ học người Pháp Louis Malleret. Năm 1959, ông cho công bố những nghiên cứu bước đầu về loại hình di tích này với một bản đồ phân bố của 18 địa điểm trên lãnh thổ Việt Nam và Campuchia, trong số đó có 12 địa điểm thuộc lãnh thổ Việt Nam. Hiện nay, Bình Phước đã phát hiện được hơn 70 thành đất đắp hình tròn và phân bố ở hầu hết các địa phương trong tỉnh, nhiều nhất là: Lộc Ninh, Bình Long, Phước Long, Đồng Phú… Đối với hệ thống di tích Thành đất hình tròn trong không gian khảo cổ học được trưng bày công phu, chi tiết bằng các hình ảnh, hiện vật và tài liệu phong phú, đa dạng. Các hình ảnh được trưng bày gồm hình ảnh về quá trình đào thám sát, hình ảnh các hố đào, các hiện vật được phát hiện…; các hiện vật được trưng bày gồm rìu đá, mảnh gốm, đồ trang sức, cục dọi, mảnh tước, bàn mài… trong tủ kính và tủ âm đai; các tài liệu gồm sơ đồ phân bố thành đất hình tròn ở Đông Nam Bộ và Đông Dương, sơ đồ mặt cắt thành đất hình tròn Lộc Tấn 2; tài liệu khoa học phụ trưng bày gồm mô hình thành đất hình tròn Lộc Tấn 2, hình ảnh di tích từ vệ tinh và hình ảnh mô hình số độ cao di tích Thiện Hưng 2.
Không gian trưng bày Bảo vật quốc gia Đàn đá Lộc Hòa
Đàn đá là một trong những loại hình di vật khảo cổ học tiêu biểu của văn hóa vật chất thời tiền sử ở miền Nam Việt Nam. Ở Bình Phước đã phát hiện những đoạn thanh đàn gãy, mảnh tước các loại trong tầng văn hoá với các di chỉ khảo cổ Thành đất đắp hình tròn trên địa bàn tỉnh như An Khương, Tân Lợi, Nghĩa Trung, Long Tân… Đặc biệt là phát hiện Đàn đá Lộc Hòa. Đối với không gian trưng bày về đàn đá Bình Phước, Bảo tàng tỉnh trưng bày trang trọng Bảo vật quốc gia Đàn đá Lộc Hòa trên kệ gỗ có tủ kính bảo vệ. Để bổ trợ cho không gian trưng bày, Bảo tàng còn trưng bày bổ sung thêm các hình ảnh và tài liệu như: Quá trình khai quật bộ đàn đá, hội thảo về đàn đá, công bố quyết định công nhận bảo vật quốc gia, biểu đồ về âm thanh, chiều dài, trọng lượng giữa các viên đá trong bộ đàn đá Lộc Hòa…
Không gian trưng bày Khảo cổ học Bình Phước
Không gian trưng bày Khảo cổ học Bình Phước
Mô hình Di tích Thành đất đắp hình tròn Lộc Tấn 2
Dấu ấn về thời tiền sử ở Bình Phước còn được tìm thấy ở những di vật tiêu biểu của văn hóa Bình Phước đó là trống đồng: Lộc Tấn, Thọ Sơn, Long Hưng. Trong đó tiêu biểu phải kể đến trống đồng Long Hưng. Theo nhận định ban đầu của các chuyên gia “Trống đồng Long Hưng thuộc dòng trống HEGER I Đông Sơn muộn, niên đại 1900 – 2000 năm cách ngày nay”. Về không gian giới thiệu trống đồng Bình Phước, Bảo tàng tỉnh trưng bày Trống đồng Long Hưng cùng bảng giới thiệu về trống đồng Bình Phước. Trong năm 2022, Bảo tàng tỉnh đã phối hợp với Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa thực hiện phục chế thành công Trống đồng Thọ Sơn. Dự kiến, trong năm 2023, Bảo tàng tỉnh sẽ thực hiện trưng bày bổ sung Trống đồng Thọ Sơn vào không gian trưng bày trống đồng Bình Phước để phục vụ khách tham quan.
Việc phát hiện những di chỉ khảo cổ học cùng các hiện vật, mẫu vật đã xác định vùng đất Bình Phước từ xa xưa đã là nơi cư trú của cộng đồng các cư dân cổ với nền văn hóa đa dạng và phong phú. Để hiểu rõ hơn về khảo cổ học Bình Phước, xin trân trọng kính mời quý vị và các bạn hãy đến để khám phá thông qua các hình ảnh, hiện vật, tư liệu đang được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh Bình Phước. Bảo tàng tỉnh Bình Phước luôn sẵn sàng mở cửa chào đón quý vị và các bạn tất cả các ngày trong tuần (cả thứ bảy, chủ nhật và các ngày lễ).
TÁC GIẢ: Đinh Nho Dương