BHG – Về với Quang Bình được xem là về miền văn hóa, nơi có đa dạng sắc màu của cộng đồng 12 dân tộc. Mỗi dân tộc đều mang trong mình nét đặc trưng riêng. Bằng nhiều cách khác nhau, huyện đã và đang phát huy hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, tạo thành điểm nhấn thu hút du khách.
Đồng bào dân tộc Tày ở Xuân Giang đã sinh sống qua nhiều thế hệ. Các phong tục, tập quán và lễ hội vẫn được gìn giữ và phát huy, từ nghi lễ cúng tổ tiên, Lễ hội Lồng Tồng đến các điệu hát Yếu, hát Then, đàn Tính, múa Bát. Trang phục với màu sắc chủ đạo là xanh và đen, thêu thùa tỉ mỉ, tượng trưng cho sự gắn kết giữa con người và tự nhiên. Nghề dệt vải truyền thống và đan lát các đồ dùng trong sinh hoạt, đan nón lá hai mê cũng thể hiện sự khéo léo, tinh tế qua từng sản phẩm thủ công. Văn hóa của người Tày là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa đa dạng của Việt Nam. Ngày nay, tại xã Xuân Giang ngoài nam giới, các nghệ nhân là nữ đã trực tiếp tham gia truyền dạy, bảo tồn văn hóa của dân tộc mình.
 |
| Phụ nữ Tày, xã Xuân Giang lưu giữ nghề dệt truyền thống. |
Nghệ nhân dân gian Hoàng Thị Thập (sinh 1949), thôn Quyền, xã Xuân Giang chia sẻ: “Gần cả cuộc đời, tôi đã gắn bó với nghề đan nón lá hai mê của dân tộc Tày. Chiếc nón không chỉ đơn thuần là vật che nắng, che mưa, mà còn được trao cho cô dâu khi về nhà chồng với mong muốn con là người hiếu thảo, chung thủy, yêu thương chồng, con. Tôi cũng không nhớ rõ mình đã đan được bao nhiêu chiếc nón lá, cứ đan xong lại có khách đặt hàng. Một chiếc nón có giá 150.000 đồng nhưng phải làm rất kỳ công, trải qua nhiều khâu. Tôi rất vui khi chiếc nón lá hai mê đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2023. Có lớp tập huấn, mời dạy trên địa bàn xã, tôi đều tham gia để giúp con, cháu thêm yêu, quý trọng và giữ lấy nghề truyền thống”. Ngoài đan nón lá, bà Thập còn là người hát Yếu, dệt thổ cẩm rất giỏi, là niềm tự hào, cầu nối đưa văn hóa địa phương đến với bạn bè, du khách.
Huyện Quang Bình có 3 di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, gồm: Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn; nghề làm nón hai mê; nghệ thuật trình diễn hát Quan làng của người Tày. Đồng thời, có 1 di tích cấp Quốc gia hang Tiên, xã Xuân Giang; 2 di tích cấp tỉnh là Đình bản Chún, xã Tân Nam và hồ thủy điện sông Chừng cùng hệ thống hang động, thắng cảnh tuyệt đẹp và các làng văn hóa du lịch cộng đồng. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020 – 2025. Bên cạnh việc đẩy mạnh đưa văn hóa truyền thống vào các trường học, huyện đã tổ chức các Lễ hội quy mô cấp tỉnh; khảo sát, sưu tầm, kiểm kê, phục dụng nghi lễ cầu mùa của người Dao đỏ, xã Tân Nam, cúng mừng cơm mới của người La Chí, xã Nà Khương và đám cưới của dân tộc Pà Thẻn.
 |
| Nón Hai mê được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. (Trong ảnh: Phụ nữ thôn Chì xã Xuân Giang đan nón lá Hai mê). |
Thông qua dự án 6, dự án 9 trong chương trình mục tiêu Quốc gia về phát triển KT – XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, 15/15 xã, thị trấn đã xây dựng và nhân rộng mô hình câu lạc bộ dân ca, dân vũ, văn hóa dân gian; 135 đội văn nghệ các thôn, bản, tổ dân phố. Huyện đã phối hợp với các đơn vị, sở, ngành, các trường học mở lớp tập huấn, bồi dưỡng, bảo tồn và dạy nghề dệt thổ cẩm, đan nón lá hai mê, đan lát, chế tác đàn Tính của đồng bào dân tộc Tày, Pà Thẻn, La Chí. Với những nét độc đáo, nổi bật trong kho tàng di sản văn hóa đã làm đa dạng, phong phú sản phẩm du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước quan tâm, biết đến. Năm 2024, huyện Quang Bình đón 67.000 lượt khách, doanh thu đạt 64 tỷ đồng và tăng 52.000 lượt khách so với năm 2020.
Đồng chí Lương Thị Kiệm, Phó trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Quang Bình cho biết: Để thúc đẩy liên kết, hợp tác, phát huy các giá trị văn hóa, tạo nền tảng, động lực phát triển KT – XH, Phòng sẽ tham mưu cho huyện quan tâm, đầu tư trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên những danh mục cần bảo tồn. Chú trọng tổ chức các hội thi, hội diễn, đưa văn hóa đến với thế hệ trẻ; lập hồ sơ khoa học Di sản văn hóa phi vật thể “Kỹ thuật trồng bông và dệt vải” của người La Chí và “Kỹ thuật trang trí trên trang phục truyền thống” của người Pà Thẻn. Đổi mới, nâng cao chất lượng thông tin, tuyên truyền, xúc tiến, quảng bá du lịch. Các sản phẩm xây dựng, thực hiện theo hướng du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, sinh thái, nghỉ dưỡng, trải nghiệm, khám phá.
Nguồn: Báo Hà Giang
