Di tích Núi Bà Rá – Thác Mơ tọa lạc tại phường Sơn Giang, thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước.
Núi Bà Rá có độ cao 723m so với mực nước biển, là một trong ba ngọn núi cao và hùng vĩ nhất Nam bộ. Đồng bào S’tiêng gọi ngọn núi này với cái tên đầy thành kính: “Bơnom Brah”, có nghĩa là “ngọn núi Thần” hay “Thần Núi Yang Yunbra”, là vị thần được tôn thờ trên đỉnh núi Bà Rá; đồng bào Khmer thì gọi là núi “Chân Phật”.
Núi Bà Rá là nơi ghi dấu nhiều chiến tích anh dũng, kiên cường của các chiến sỹ cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc. Từ năm 1925 đến năm 1941, thực dân Pháp cho xây dựng tại chân Núi Bà Rá một nhà tù lớn gồm 03 camp (trại): Camp A – giam giữ bọn trộm cướp lưu manh; Camp B – giam cầm chính trị phạm, những người bị tình nghi là cộng sản nhưng không thành án; Camp C – giam cầm tù chính trị. Tại đây, chúng đã từng giam giữ các đồng chí: Tô Ký, Trần Văn Giàu, Nguyễn Thị Định… Chúng dùng nhiều thủ đoạn dã man để tra tấn tù nhân, nhưng với tinh thần tự cường, các chiến sĩ cộng sản đã biến nhà tù thành nơi đấu tranh chính trị với thực dân Pháp. Trong kháng chiến chống Mỹ, Núi Bà Rá là căn cứ quân sự của Mỹ – ngụy nhằm kiểm soát vùng Đông Nam bộ. Nhưng núi Bà Rá cũng mang trên mình nhiều chiến tích anh dũng kiên cường của quân và dân Phước Long. Bên sườn núi phía Tây có hang Dơi, hang Cây Sung là căn cứ địa cách mạng vững chắc mà Đội Biệt động Bà Rá đã từng bám trụ và lập nhiều chiến công. Để tưởng nhớ các chiến sĩ, quân dân và đồng bào đã hy sinh trong cuộc kháng chiến ở khu vực Bà Rá, tại đồi Bằng Lăng đã được xây dựng đền thờ trang nghiêm để nhân dân và du khách tưởng niệm.
Không chỉ mang ý nghĩa lịch sử, Núi Bà Rá còn là một trong những danh lam thắng cảnh đẹp, từ trên đỉnh nhìn xuống thấy dòng sông Bé uốn khúc quanh co dưới chân Núi tạo nên nhiều cảnh đẹp thơ mộng, không khí trong lành, nước suối trong xanh cùng với những tia nắng len lỏi qua khe đá tạo nên một cảnh đẹp lung linh, huyền ảo…Với dáng vẻ hùng vĩ trên, Núi Bà Rá có rừng cây với hệ động thực vật phong phú, đặc trưng của cả nước. Hàng năm, tại núi Bà Rá diễn ra giải việt dã “Chinh phục đỉnh cao Bà Rá” tổ chức vào ngày 6/1, nằm trong hệ thống thi đấu quốc gia và còn là giải mang tầm quốc tế thu hút vận động viên của nhiều nước tham gia.
Với ý nghĩa lịch sử và cảnh quan thiên nhiên đẹp có giá trị tiêu biểu, di tích Núi Bà Rá – Thác Mơ được Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin quyết định xếp hạng là di tích lịch sử – danh lam thắng cảnh quốc gia ngày 20/4/1995.
Phòng Nghiệp vụ Bảo tồn tổng hợp
