Di tích quốc gia: Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2
Di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 tọa lạc tại xã Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước.
Di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 nói riêng và hệ thống di tích thành đất hình tròn ở Bình Phước nói chung là loại hình di tích khảo cổ độc đáo ở Việt Nam, là một mảng văn hoá cổ đặc biệt trong cả dòng chảy văn hóa ở khu vực Đông Nam Á thời tiền sử. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, thành đất hình tròn là loại hình cư trú phòng thủ rất độc đáo, là một công trình vĩ đại của cộng đồng cư dân sinh sống lâu đời, có quy mô và phạm vi ảnh hưởng rất lớn thời tiền sử. Ngày nay, di tích có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác nghiên cứu khoa học về đời sống, sinh hoạt và văn hóa của người tiền sử.
Di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 được phát hiện vào năm 1999, được khai quật vào năm 2000. Tại đây đã thu được nhiều hiện vật bằng đá, gốm và nhiều công cụ lao động như: Rìu, đục, bàn mài… qua đó đã xác định được di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 có niên đại khoảng từ 2.500 năm đến 4.000 năm cách ngày nay, vào thời kỳ đồ đá mới.
Trong hệ thống di tích thành đất hình tròn Bình Phước, di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 có quy mô lớn, với đường kính 365m và còn khá nguyên vẹn. Về cấu trúc, Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 gồm: Hai vòng thành, hào, vùng trung tâm và hai lối ra vào. Vòng thành trong thấp hơn vòng thành ngoài từ 1 – 3m, cao hơn hào từ 2 – 3m, mặt thành tương đối bằng phẳng; Vùng trung tâm gồm 3 phần: Phần ngoài giáp hào là một vùng đất bằng rộng khoảng 80m, kế đến là một vùng đất trũng hơn khoảng 50m và chính giữa là một gò đất cao có hình bầu dục một chiều khoảng 20m và một chiều khoảng 30m; Hào nằm giữa bờ thành trong và bờ thành ngoài, rộng khoảng từ 25 – 30m, hào nông sâu không đều nhau, có chỗ thấp hơn mặt vòng đất ngoài 3,5m nhưng có chỗ lại thấp hơn gần 9m, có xu hướng sâu dần về lối ra vào; Hai lối ra vào đối xứng nhau theo hướng Đông Bắc – Tây Nam và hướng ra nguồn nước. Mỗi lối với hai ụ đất cao và phình ra ở vòng ngoài, giống như hình móng ngựa. Đây là di tích khảo cổ của người tiền sử rất có ý nghĩa phục vụ nghiên cứu khoa học và giáo dục lịch sử.
Với những giá trị khảo cổ tiêu biểu, di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích khảo cổ quốc gia ngày 29/01/2019.
Phòng Nghiệp vụ Bảo tồn tổng hợp
